Zonguldak’ta düzenlenen yürüyüşün akabinde Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şube Başkanı Erdoğan Kaymakçı ve TMMOB Maden Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Lideri Ayhan Yüksel Basın açıklaması yaptı.
Yapılan açıklamada şu sözlere yer verildi:
“Sevgili Meslektaşlarım,
Sevgili Maden İşçileri,
Saygıdeğer Zonguldak Halkı,
Değerli Basın Emekçileri
Hepinizi TMMOB Maden Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu ismine hürmet, sevgi ve dostlukla selamlıyorum.
Konuşmama başlamadan evvel başta 3 Mart 1992 Kozlu, 17 Mayıs 2010 Karadon, 13 Mayıs 2014 Soma, 28 Ekim 2014 Ermenek 14 Ekim 20022 ve sayamadığımız yüzlerce maden işletmesinde meydana gelen kazalarda hayatını kaybeden binlerce maden işçisini ve meslektaşlarımızı hürmetle anıyorum.
Değerli Konuklar,
Sevgili Meslektaşlarım,
İşçi Sıhhati ve İş Güvenliği tüm dünyada değerli bir sorun olarak karşımıza çıkan, bütün çalışanları ilgilendiren, çalışma ömrünün en temel ögelerinden biridir. Çalışanlar için tüm taraflarıyla sağlıklı ve inançlı bir çalışma ortamının oluşturulamaması, çalışma hayatının günümüzdeki en değerli sıkıntılarından biri durumundadır. Sıkıntıların yoğunluğuna ve toplumsal reaksiyonlara bağlı olarak da tahlil teklifleri üretilmesi ve yaşama geçirilmesi gerekmektedir.
Madencilik, bilhassa yeraltı kömür madenciliği, gazıyla, tozuyla, göçüğüyle ve grizu’suyla dünyanın en sıkıntı ve riskli mesleklerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu risklerin ortadan kaldırılması ise öncelikle Devlet Kurumlarının ve patronların vazifesidir. Münasebetiyle madencilik kesiminde kontrolle misyonlu Devletin sorumluğu en üst seviyededir. Yeraltı madencilik faaliyetleri geçmişte yaşanan maden kazaları-facialarıyla daima olarak ülke gündeminde kalmıştır. Gelişmiş ülkelerin kalkınmasına taraf veren madencilik dalı ülkemizde kazalarla anılmakta, madencilik denilince insanların aklına “ölüm” gelmektedir. Fakat, halihazırda her alanda “sıfır kaza” yaklaşımıyla/hedefiyle faaliyetlerini sürdüren gelişmiş ülkelerin düzeyine ulaşmak bizim de gayemiz olmalı, “ocaklarda personel sıhhati ve iş güvenliği”ne yapılan yatırımlardan başlayarak kontrollere ve eğitime kadar kaza tedbire çalışmaları daima olarak yapılmalıdır. Bu da öncelikle patronların sorumluluğundadır.
Bu durum 30/6/2012 tarihli ve 28339 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak 2013 yılında yürürlüğe giren 6331 Sayılı İş Sıhhati ve Güvenliği Kanunu’nun 4. Unsurunda açıkça tanımlanmıştır. Mevzuata nazaran Patron; mesleksel risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü önlemin alınması, tertibin yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sıhhat ve güvenlik önlemlerinin değişen kurallara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun uygunlaştırılması için çalışmalar yapmalıdır. Personel sıhhati ve iş güvenliği mevzuatımızda da belirtildiği üzere patronlar, çalışanlar ve devlet yahut yetkilendirilmiş kuruluşlar ortasında ortak bir sorumluluktur.
Hal böyleyken madencilik kesiminde yaşanan “ölümlü” kazalarda sorumluluk yalnızca meslektaşlarımızın omuzlarına yüklenmeye çalışılmaktadır. Üyelerimiz hem de kelepçeli olarak gözaltına alınıp tutuklanarak prestijleri zedelenmektedir. Meğer ki Adalet; hata işleyenin cezalandırılmasını hatayla ilgisi olmayan şahısların, haksız isnatlardan, toplum nezdindeki prestijlerinin zedelenmesinden korunmalarını gerektirir. Adalet kesinlikle bir hatalı bularak değil, cürmün sorumlularını ortaya çıkarıp kanuna nazaran yargılayarak cezalandırmakla gerçekleşebilir. Gerçek hatalılar göz gerisi edilerek günah keçisi ilan edilen maden mühendislerinin toplumun önüne atılarak suçlanması yeni acıların önüne geçmeyecektir.
Kazaların akabinde başlayan soruşturma ve kovuşturma süreçlerinde ne yazık ki var olan meseleler çözülemediği üzere yeni problemler eklendiği görülmektedir. Kazanın meydana geldiği ocağın daimi nezaretçisi, vardiya mühendisi ve işletme müdürünün tutuklanması, işletme güvenliğini tehlikeye düşürmekte hatta meydana gelebilecek kazalara davetiye çıkarmaktadır.
Anayasamızın 168. Hususuna nazaran “…Tabiî servetler ve kaynaklar Devletin karar ve tasarrufu altındadır. Bunların aranması ve işletilmesi hakkı Devlete aittir. Devlet bu hakkını aşikâr bir mühlet için, gerçek ve tüzelkişilere devredebilir…” denilmektedir. Hasebiyle madencilik faaliyetleri ile olağan servetler ve kaynakları iktisada kazandırma basamağında misyon alan meslektaşlarımız “KAMU” ismine çalışarak mühendislik hizmeti vermektedir. Mühendislik hizmeti ile sorumlu meslektaşlarımızın Patron olarak değerlendirilmeleri “asla kabul edilemez.”
Ölen Biziz, Yargılanan Biziz, Tutuklanan Biziz.
Ülkemizde neredeyse her gün meydana gelen ölümlü iş kazalarında tutuklama olmazken neden Bartın/Amasra’da, Eskişehir Mihalıçcık’da meydana gelen ölümlü kazalarda arkadaşlarımız aksi kelepçe ile tutuklanmaktadır. Neden öteki kazalarda tutuksuz yargılamalar olurken maden mühendisleri tutuklu yargılanmaktadır.
Ülkemiz madencilik bölümünde yaşanan problemlerin herkes tarafından bilinmesi ve Maden Mühendisleri Odası dahil tüm kuruluşların tedbir alınması gerektiğini dillendirmesi ve bu tedbirlerin neler olduğunu söylemesine karşın yıllardır hiçbir harekette bulunmayan siyasi iktidarlar, bugün tüm sorumluluğu tekrar maden mühendislerinin üzerine yıkmaya çalışmaktadır.
Bu nedenle devletin öncelikle madenlerde gerçekleşebilecek bütün kazaların önlenebilmesi için siyasetler oluşturması ve kontrolleri de bu siyasetler üzerinden yerine getirmesi gerekmektedir. Ayrıyeten madencilikle ilgili mevzuatın milletlerarası standartlara nazaran güncellenmesi gerekmektedir. Bu bahis bakanlıklar, ilgili kurumlar, üniversiteler, bölüm temsilcileri, meslek örgütleri ve sendikaların da içinde bulunduğu, ortak bir oluşum tarafından yerine getirilmelidir.
Bizler yaşanan iş kazalarının pek çok nedeni olmakla birlikte asıl nedeninin kesimde uygulanan sistemsel meseleler olduğunu biliyoruz. Bu nedenle gerçek sorumluların gizlenerek, kusurların meslektaşlarımızın üzerine yıkılma gayretlerine itiraz ediyoruz.
Bizler, yaşamayı ve yaşatmayı öncelik bildiğimizi, gerekli teknik bilgi birikimi ile sorumluluk sahibi olduğumuzu tüm kamuoyuna bir sefer daha yüksek sesle duyuruyor, fakat her kaza sonrasında patron yerine de günah keçisi ilan edilen maden mühendisleri olmak istemiyoruz.
Bizler, yaşanan ve yaşanacak ölümlerin sorumlusu olmadığımızı, gerçek sorumluların mevzuatın ve bilimin gerektirdiği tedbirleri almayan patronlar ile madencilik bilim ve tekniğinin gereklerini mevzuatsal yaşama geçiremeyen politikler ve seçilmişler olduğunu tekrar tabir ediyoruz.
Bizler bu durumun bu türlü devam etmesi halinde yeni yetişecek maden mühendisi bulunamayacağını da belirtmek istiyoruz. Bugün üniversitelerin maden mühendisliği kısımları öğrenci bulamamakta gelecekteki iş hayatlarında “suçlanma/tutuklanma” derdiyle bu kısımları tercih etmemektedirler. Bu türlü giderse Türkiye için hayati değere sahip madencilik bölümü mühendis bulamayacak hale gelecektir.
Bu bu türlü mi gidecek, Çıkış yolu, Umut Yok mu; Elbette ki var;
Facialardan evvel de sonra da söylediğimiz üzere Soma ve gibisi faciaların milad olması için dalımızın gelişimi için geliştirdiğimiz teklifleri sizlerle paylaşmak istiyorum.
6331 sayılı İş Sağlığı Güvenliği Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu başta olmak üzere çalışma ömrüne ait tüm düzenlemeler sendikaların, meslek odalarının ve üniversitelerin de yer aldığı emek eksenli iştirakçi anlayışla tekrar ele alınmalı ve düzenlenmelidir.
Kamu faydasını önceliğine alan ulusal madencilik siyaseti oluşturulmalı ve yaşama geçirilmelidir.
Riskli ve tehlikeli bir kesim olan madencilik bilgi birikimi ve tecrübe gerektirmesi nedeniyle bölümde özelleştirmelere son verilmelidir.
Sektörde ekonomik nedenlerle yapılan taşeronluk yasaklanmalıdır.
Meslek odalarının, sendikaların, üniversitelerin, kesimin ve devletin ortak olarak temsil edildiği, bilimin ve insan hayatının olmazsa olmazı olduğu çalışmaların yapılacağı “Ulusal Personel Sıhhati ve İş Güvenliği Kurumu” kurulmalıdır. Bu kurum tarafından yapılacak çalışmalar her türlü siyasi baskıdan arındırılarak bilimin ve tekniğin ışığında yürütülmelidir.
İşyerlerine emekçi sıhhati güvenliği hizmetleri “piyasa koşullarında” verilmektedir. Emekçi sıhhati ve iş güvenliğinin sağlanmasında kamu hizmeti, kamu kontrolü anlayışı hâkim olmalıdır. Hala uygulanmakta olan OSGB anlayışına son verilmelidir.
Denetimlerde tespit edilen eksiklikler için cezalar caydırıcı nitelikte olmalıdır.
İşyerlerinde personel sıhhati güvenliğinin sağlanması yükümlülüğünün patron yükümlülüğü olduğu gerçeğinden hareketle kazalar sonucu uygulanacak cezalar en azından muhtemel kasıt kararları çerçevesinde olmalıdır.
Bizler tetikçi değil bilim ve tekniğin meşalesiyiz.
Bizler günah keçisi değil ekmeğimizin, çoluğumuzun, çocuğumuzun rıskıyız.
YAŞASIN MADEN MÜHENDİSLERİ ODASI
YAŞASIN ÖRGÜTLÜ MÜCADELEMİZ”