ABD’li üst seviye bir hükümet yetkilisi, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Gazze’de ateşkes süreciyle ilgili basında yer alan yorumlarına reaksiyon göstererek, “maksimalist açıklamaların ateşkes mutabakatını nihayete erdirme sürecinde yapan olmadığını“ söyledi.
İsrail basınına nazaran Netanyahu, rehine aileleriyle yaptığı görüşmede, Pazartesi günü bir ortaya geldiği ABD Dışileri Bakanı Anthony Blinken’ı, ateşkes mutabakatında İsrail birliklerinin güneydeki Mısır sonu dahil Gazze’de kalması unsurunun yer alacağına ikna ettiğini söyledi.
ABD hükümetiyse bu yorumlara reaksiyon gösterdi. İsminin açıklanmaması şartıyla konuşan bir yetkili, Başbakan Netanyahu’nun bilhassa makul unsurlar konusundaki yorumlarını gördüklerini belirterek, “Kesinlikle kamuoyu önünde müzakere etmeyeceğiz. Yalnızca ABD ve Bakan Blinken’ın bir ateşkes teklifini nihayete erdirmeye ikna olduğunu söyleyebilirim” dedi ve ekledi:
“Hamas’ın bu orta teklifi kabul etmesi durumunda görüşmelerin teknik ayrıntılara odaklanarak sürmesini bekliyoruz.
“Aynı vakte bu üzere maksimalist açıklamaların ateşkes muahedesini nihayete erdirme sürecinde yapan olmadığını ve katiyen uygulama, çalışma seviyesinde risk oluşturduğunu eklemem gerekiyor ve teknik ayrıntıların konuşulmasına iki tarafın da orta teklifte uzlaşması durumunda geçilebilecek.”
Üst seviye yetkilinin yorumları, Blinken’ın ateşkes görüşmeleri için Orta Doğu seyahatleri devam ederken geldi.
Bakan Blinken Salı günü Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi ile Mısır’ın El Alameyn kentinde görüştü. Mısırlı yetkililerin Gazze’nin Mısır hududunda kalıcı İsrail brilikleri fikrine şiddetle karşı çıktığı bildiriliyor.
İsrail’in Gazze’den çekilmesiyle ilgili ‘ABD’nin ayrıntılı planı’
Blinken ile birlikte seyahat eden BBC, ABD’li bakana süreçle ilgili sorular yöneltti.
Blinken, ABD’nin hazırladığı orta teklifin İsrail’in Gazze’den nasıl çekileceğiyle ilgili “detaylı bir plan”ı birinci sefer içerdiğini söyledi:
“Anlaşma İsrail ordusunun, Gazze’den çekilme takvimi ve noktaları konusunda çok net ve İsrail bu planı kabul etti.”
BBC’nin Netanyahu’nın basında yer alan yorumlarıyla ilgili sorusuna, “Alıntıları yorumlayamam, yalnızca ondan dün üç saatlik görüşmemiz sırasında direkt duyduklarımla ilgili konuşabilirim” dedi ve ekledi:
“Bu da İsrail’in orta teklife yani ayrıntılı plana takviyesini içeriyor. Bu planda öbür şeylerin yanında çekilme için çok net bir takvim ve pozisyonlar var.”
Blinken bunun “tamamen çekilme” manasına gelip gelmediği konusunda yorum yapmadı.
ABD Dışişleri Bakanı Blinken, seyahatinin son durağı Katar’dan ayrılarak Çarşamba günü ülkesine döndü.
Pazartesi günü İsrail Başbakanı Netanyahu ile Tel Aviv’de görüşen Blinken, Salı günü Gazze’de ateşkes için ülkesinin hazırladığı ‘ara teklifi’ İsrail’in kabul ettiğini söylemiş, karar sırasının Hamas’ta olduğu iletisini vermişti.
Görüşmelerin akabinde Tel Aviv’de konuşan Blinken, ateşkes ve rehine muahedesine yanlışsız ilerlemenin aciliyetini vurguladı ve “asla pes etmiyoruz” dedi.
Karşılıklı suçlamalar
Daha evvel ateşkes için “belki de son fırsat” vurgusu yapan ve ABD’nin mutabakat sağlamayı umduğunu belirten Blinken, İsrail idaresi ve Hamas’ı bugüne kadar birbirlerini muhtemel bir ateşkesi engellemekle suçladı.
Geçen hafta arabulucular eşliğinde Katar’da yapılan toplantılar sırasında, ABD temsilcileri müzakerelerin devam etmesi için ümitli olduklarını söylerken, Hamas ilerleme fikrinin “bir illüzyondan ibaret” olduğunu belirtmişti.
Hamas’a nazaran en temel farklılıklardan biri ateşkes sağlandıktan sonra İsrail askerlerinin Gazze’den büsbütün çekilip çekilmeyeceğiyle ilgili.
İsrail Başbakanı Netanyahu ise müzakerelerin ilerlememesinden dolayı Hamas’ı “inatçı” olmakla suçladı ve üzerinde daha fazla baskı kurulması gerektiğini savundu. Netanyahu, Hamas’ın Katar’daki görüşmelere temsilci bile yollamadığını söyledi.
Hamas ise Netanyahu’yu “anlaşmanın önüne mahzurlar koymakla, yeni şartlar ileri sürmekle ve savaşı uzatmakla” suçladı.
Kasım ayında üzerinde anlaşılan ve bir hafta süren ateşkes gereği Hamas 105 rehineyi hür bırakmış, İsrail hapishanelerindeki 240 Filistinli de salıverilmişti.
İsrail, hala 111 rehinenin tutulduğunu ve 39’unun öldüğünün düşünüldüğünü aktarıyor.
İsrail ordusu, öldüğü açıklanan rehinelerden altısının cesedine Gazze Şeridinin güneyindeki Han Yunus’ta ulaşıldığını duyurdu.
İsrailli Rehine Aileleri Forumu’nun bu gelişmeyle ilgili yazılı açıklamasında, Gazze’de kalan rehinelerin geri dönüşünün fakat bir ateşkes muahedesiyle sağlanabileceği savunuldu.
Grup, İsrail hükümetini, “elindeki tüm gücü kullanarak masadaki muahededen sonuç almaya” çağırdı.
Seçime gitmeye hazırlanan ABD’de ateşkes için daha süratli bir süreç bekleniyordu.
ABD Başkanı Joe Biden’ın Mayıs ayında hazırladığı ateşkes taslağında altı hafta boyunca İsrailli rehinelerin ve Filistinli mahkumların özgür bırakılması ve Gazze’ye insani yardımın girmesi öngörülüyordu.