TÜİK: En zengin yüzde 20’nin toplam gelirdeki payı yüzde 48,7’ye çıktı

Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, teğe yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı söz ediyor.
 

En son yapılan araştırma sonuçlarına nazaran Gini katsayısı bir evvelki yıla nazaran 0,005 puan artış ile 0,420 olarak kestirim edildi. Tüm toplumsal transferler hariç tutulduğunda Gini katsayısı 0,488, emekli ve dul yetim maaşı dahil öteki tüm toplumsal transfer gelirleri hariç tutulduğunda ise 0,431 olarak iddia edildi.

 

Toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği hissenin en düşük gelir elde eden yüzde 20’sinin elde ettiği hisseye oranı halinde hesaplanan P80/P20 oranı 7,9 ile tıpkı seviyede kaldı, gelirden en fazla hisse alan yüzde 10’unun elde ettiği gelirin en az hisse alan yüzde 10’unun elde ettiği gelire oranı formunda hesaplanan P90/P10 oranı ise 14,2’den 13,8’e düştü.

 

Türkiye’de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri 2023 yılı anket sonuçlarına nazaran yüzde 84,1 artarak 181 bin 200 TL oldu.

 

Türkiye’de yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri bir evvelki yıla nazaran yüzde 85,3 artarak 48 bin 642 TL’den 90 bin 116 TL’ye yükseldi.

EN YÜKSEK GELİR TEK KİŞİLİK HANELERDE

Yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir, geçen yıla nazaran 49 bin 415 TL artarak 111 bin 969 TL ile tek kişilik hanehalklarının oldu.

Çekirdek aile bulunmayan birden fazla şahıstan oluşan hanehalklarının yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri 106 bin 700 TL iken tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarında bu paha 92 bin 043 TL oldu.

En düşük yıllık ortalama muadil kullanılabilir hanehalkı fert gelirine sahip hanehalkı tipi ise 70 bin 115 TL ile en az bir çekirdek aile ve öbür bireylerden oluşan hanehalkları oldu.

EN YÜKSEK HİSSESİ MAAŞ VE FİYAT GELİRİ ALDI

Toplam gelir içerisinde en yüksek hissesi, yüzde 48,5 ile bir evvelki yıla nazaran 2,3 puan artan maaş ve fiyat geliri aldı. İkinci sırayı yüzde 22,1 ile evvelki yıla nazaran 1,1 puan artan müteşebbis geliri alırken üçüncü sırayı yüzde 17,6 ile evvelki yıla nazaran 2,6 puanlık azalış gösteren toplumsal transfer geliri oluşturdu.

Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki hissesi yüzde 20,5 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının toplumsal transferler içindeki hissesi ise yüzde 88,4 olarak gerçekleşti.

EĞİTİM SEVİYESİNE NAZARAN GELİRDE SON DURUM

Yıllık ortalama temel iş gelirleri sırasıyla yükseköğretim mezunlarında 157 bin 851 TL, lise ve dengi okul mezunlarında 114 bin 374 TL, lise altı eğitimlilerde 89 bin 012 TL, bir okul bitirmeyenlerde 63 bin 425 TL ve okur-yazar olmayan fertlerde 45 bin 637 TL olarak hesaplandı.

Geçen yıla nazaran yıllık ortalama temel iş gelirinde en yüksek artış yüzde 89,7 ile lise altı eğitimli, en düşük artış ise yüzde 79,6 ile okur-yazar olmayan fertlerde oldu.

EN YÜKSEK GELİR HİZMETTE, EN DÜŞÜĞÜ TARIMDA

Esas iş gelirleri sektörel ayrımda incelendiğinde; en yüksek yıllık ortalama gelirin 121 bin 013 TL ile hizmet bölümünde, en düşük yıllık ortalama gelirin ise 92 bin 632 TL ile tarım dalında olduğu görüldü.

Bir evvelki yıla nazaran; yıllık ortalama temel iş gelirinde en yüksek artış yüzde 100,9 ile tarım bölümünde gözlenirken, bunu yüzde 86,7 ile sanayi kesimi izledi. Başka taraftan hizmet dalında yüzde 83,2, inşaat bölümünde ise yüzde 74,3 artış gözlendi.

EN YÜKSEK ARTIŞ PATRONLARIN, EN DÜŞÜĞÜ YEVMİYELİLERİN

Yıllık ortalama temel iş gelirleri sırasıyla patronlarda 408 bin 174 TL, kendi hesabına çalışanlarda 115 bin 622 TL, fiyatlı maaşlılarda 102 bin 821 TL ve yevmiyelilerde 53 bin 334 TL olarak hesaplandı.

Geçen yıla nazaran en yüksek artış yüzde 108,1 ile yevmiyelilerde, en düşük artış ise yüzde 80,7 ile fiyatlı maaşlılarda oldu.

İŞTE GELİR EŞİTSİZLİĞİNİN EN ÇOK OLDUĞU İLLER

Araştırma sonuçlarına nazaran, Türkiye’de yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri 2023 yılında 90 bin 116 TL iken, İBBS 2. Seviye bölgeleri prestijiyle en yüksek olduğu bölge 124 bin 723 TL ile TR10 (İstanbul) bölgesi oldu. Bu bölgeyi, 115 bin 758 TL ile TR51 (Ankara) bölgesi ve 107 bin 583 TL ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesi izledi. En düşük yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri ise 41 bin 385 TL ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) bölgesinde gerçekleşti.

Gelir eşitsizliği en az TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesinde oldu.

Ülkemizde yaşanan zelzele nedeni ile 2023 yılında TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) bölgesinde alan çalışması yapılamadığı için İstatistiki Bölge Üniteleri Sınıflandırması (İBBS) ayrımında verilen bölgesel sonuçlar 25 bölgeyi kapsadı.